Ներկայիս կենսաթոշակային համակարգը և դրա խնդիրները

Հայաստանում ներկայումս գործում է բաշխողական կենսաթոշակային համակարգ, ըստ որի ընթացիկ կենսաթոշակները վճարվում են պետական բյուջեի ընդհանուր եկամուտներից (վարձու աշխատողների, նրանց գործատուների և անհատ ձեռներեցների կողմից պետական բյուջե վճարվող հարկեր, սոցիալական ապահովության պարտադիր վճարներ և այլն):Գործող համակարգում առկա են մի շարք խնդիրներ, որոնք համակարգը դարձնում են ոչ գրավիչ և ֆինանսապես ոչ կայուն, մասնավորապես`

Բացակայում է ուղղակի կապը աշխատողի կողմից պետական բյուջե կատարված վճարումների չափի և նրա ապագա կենսաթոշակի չափի միջև:

Բաշխողական կենսաթոշակային համակարգի միակ «կառավարիչը» կառավարությունն է, որը հավաքագրում և վերաբաշխում է պետական բյուջեի միջոցները

Մյուս կողմից` կենսաթոշակի չափը կախված է պետական բյուջե հավաքագրվող միջոցների չափից: Այս առումով, որքան քիչ են աշխատողները և նրանց կողմից կատարված վճարումները և որքան շատ են կենսաթոշակառուները, այնքան ցածր է կենսաթոշակի չափը:

Գործատուների կողմից աշխատողների իրական թվի և վճարվող աշխատավարձերի չափի թերհաշվառումը ևս հանգեցնում է նրան, որ ունենում ենք ցածր կենսաթոշակներ:

Հաշվի առնելով նշված խնդիրները` պետությունը ներդնում է նոր կենսաթոշակային համակարգ`
ԲԱԶՄԱՍՏԻՃԱՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ:



Բազմաստիճան կենսաթոշակային համակարգը

Հայաստանում բազմաստիճան կենսաթոշակային համակարգը բաղկացած է երկու հիմնական բաղադրիչներից`

Բաշխողական կենսաթոշակային բաղադրիչ (բաշխողական կենսաթոշակներ)

Կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչ (կուտակային կենսաթոշակներ):



Ինչ է կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչը

Կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչն իր հերթին բաղկացած է պարտադիր և կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչներից:

Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչը գործում է հետևյալ կերպ. Դուք աշխատանքային գործունեության ընթացքում յուրաքանչյուր ամիս (որոշ դեպքերում` տարի) խնայում եք որոշակի գումար, որը կուտակվում է Ձեր անհատական կենսաթոշակային հաշվում: Պետությունն իր հերթին, որպես աջակցություն, Ձեր կենսաթոշակային հաշվին ավելացնում է Ձեր վճարածի չափով գումար:

Կուտակված կենսաթոշակային միջոցները հատուկ մասնագիտացված կառույցների կողմից ներդրվում են ֆինանսական գործիքներում (արժեթղթերում` բաժնետոմսերում, պարտատոմսերում, բանկերում` ավանդների տեսքով և այլն), որոնք կառավարվելու են, և կառավարումից ստացված եկամուտները ևս մուտքագրվում են Ձեր կենսաթոշակային հաշվին:

Երբ լրանում է Ձեր կենսաթոշակային տարիքը, Դուք ստանում եք Ձեր խնայած, պետության ավելացրած և դրանց կառավարումից կուտակված եկամտի հանրագումարը:

Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչը գործելու է 2014 թ. հունվարի 1-ից:

Կամավոր կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչին մասնակցությունը կամավոր է, և մասնակցել կարող են բոլորը:

Այս բաղադրիչի նպատակը բաշխողական և պարտադիր կուտակային կենսաթոշակներից բացի Ձեզ լրացուցիչ կենսաթոշակ ստանալու հնարավորություն ընձեռելն է:

Այստեղ պետությունը մասնակցություն չունի (պետական բյուջեից հատկացումներ չեն կատարվում). այն ֆինանսավորվում է Ձեր անձնական եկամուտների կամ այլ անձի (օրինակ` գործատուի) կամավոր կուտակային վճարների հաշվին:

Կամավոր կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչը գործում է 2011 թվականից:



Որոնք են կուտակային կենսաթոշակային համակարգի առավելությունները

Առկա է ուղիղ, իրական և տեսանելի կապ Ձեր եկամտի, կատարված վճարների և կենսաթոշակի չափի միջև: Կուտակային կենսաթոշակային համակարգի ներդրմամբ յուրաքանչյուր մասնակից ունենալու է իր անհատական կենսաթոշակային հաշիվը, որտեղ կուտակվելու են մասնակցի եկամտից և պետության կողմից (եթե դրանք նախատեսված են) կատարված վճարները:Այսինքն,կուտակային կենսաթոշակային համակարգը թույլ է տալիս ինքնուրույն ծրագրել Ձեր ապագան և ապահովել բարեկեցիկ ծերություն:

Կենսաթոշակային միջոցները յուրաքանչյուր մասնակցի անձնական սեփականությունն են և ժառանգության իրավունքով կարող են փոխանցվել ժառանգներին

Անհատական հաշիվներում կուտակված կենսաթոշակային միջոցները թափանցիկ են, վերահսկելի և կառավարելի հաշվետիրոջ համար:
Կենսաթոշակային միջոցների կառավարման վերաբերյալ ցանկացած որոշում կայացնում եք Դուք:
Ինքնուրույն կամ հատուկ մասնագետների օգնությամբ դուք եք ընտրում և հետագայում, ցանկության դեպքում, փոխում այն մասնագիտացված կառավարչին, որն իրականացնելու է կուտակային կենսաթոշակային միջոցների կառավարումը:
Դուք ցանկացած ժամանակ հնարավորություն ունեք հատուկ ստեղծված ինտերնետային կայքի միջոցով պարզելու, թե ինչքան միջոցներ կան Ձեր կենսաթոշակային հաշվում:
Դուք ստանալու եք նաև պարտադիր ուղարկվող հաշվետվություններ և հաշվի քաղվածքներ:

Ովքեր են հանդիսանում ՊԱՐՏԱԴԻՐ կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչի ՊԱՐՏԱԴԻՐ մասնակիցներ



Այլ անձինք, ինչպես նաև զինվորական ծառայողները և նրանց հավասարեցված անձինք (ոստիկանները, վարժական հավաքների կանչված զինապարտները, ՀՀ պաշտպանության մարտական գործողությունների մասնակիցները, քրեակատարողական հիմնարկների ծառայողները, դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության հարկադիր կատարողները) չեն հանդիսանում պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչի մասնակիցներ:

......... շարունակությունը կարդացեք նյութի աղբյուրում՝ ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից հատուկ ֆինանսական ոլորտի ծառայություններ սպառողների համար ստեղծված կայքում՝ http://abcfinance.am/am-pension_1.html

Մաս 1-ին. ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ


Մաս 2-րդ. ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ


Տեսանյութերի աղբյուրը՝ http://abcfinance.am/am-pension_5.html