Հայաստանի տնտեսության հետճգնաժամային փուլից արժանապատիվ դուրս գալու կարևորագույն ուղղություններից են արտահանման ընդլայնման ու նոր արտաքին շուկաների քաջալերման, և երկրորդ, փոքր և միջին ձեռնարկատիրության իրական աջակցման և զարգացման ապահովման խնդիրները:
Անկախացման քսան տարիների ընթացքում ՀՀ առևտրային հաշվեկշիռը միշտ էլ ունեցել է բացասական կառուցվածք, այսինքն` ներմուծումը մշտապես գերազանցել է արտահանմանը: Սակայն, վերջին 3-4 տարիների ընթացքում, դրանց միջև տարբերությունը 2,5-3 անգամից հասավ 4-4,5 անգամի: Սա դրական երևույթ չէ: Այդ առումով, դիտարկենք ՀՀ տնտեսության արտահանման կառուցվածքը: Այսպես, 2009-10թթ. այստեղ էական փոփոխություններ չկան, ընդ որում, արտահանման շուրջ 15%-ը կազմում են բնական կամ արհեստական մարգարիտը, թանկարժեք կամ կիսաթանկարժեք քարերը, թանկարժեք մետաղները, սև մետաղները` 13%, պղինձ և պղնձե իրերը` 9,2%, ալյումին և ալյումինե իրերը` 8,5%, հանքաքարը` 16,3%, այլ ոչ թանկարժեք մետաղները` 1,3%, ապակին և ապակե իրերը` 1,4% և այլն: Որոշակի կշիռ ունի սննդի արդյունաբերության արտադրանքը` ոգելից և ոչ ոգելից ըմպելիքներ` 11,3%, մրգեր, բանջարեղեն և դրանց վերամշակման արտադրանք` 1,1%:
Վերը նշված ցուցանիշների վերլուծությունը ակնհայտ ցույց է տալիս, որ ՀՀ արտահանման կառուցվածքում գերակշիռ բաժինը կազմում է լեռնահանքային և մետաղաձուլական արտադրանքը, սակայն, թեթևարդյունաբերական արտադրանքը կազմում է 0,5%, մեքենաշինականը` 2,4%, քիմիականը` 0,7% և այլն: Սա նշանակում է, որ այն ներուժը, որ առկա է ՀՀ արտադրության ավանդական այնպիսի ճյուղերում, ինչպիսիք են քիմիական, թեթև, սննդի, ագրոպարենային և մի շարք այլ ոլորտներում, բացարձակապես անարդյունավետ է օգտագործվում: Օրինակ, գյուղատնտեսական վերամշակող ճյուղերի ձեռնարկությունների արտահանման ներուժի ընդլայնման կարևոր գործոններից մեկը ժամանակակից պահանջները բավարարող սերտիֆիկացման լաբորատորիաների առկայությունն է: Հայտնի է, որ ապրանքներն արտահանելիս` տվյալ արտասահմանյան երկրի օրենսդրությունը պահանջում է մի շարք սերտիֆիկացման ընթացակարգերի պահպանում և իրականացում, որը լուրջ դժվարություններ է առաջացնում մեր ձեռնարկատերերի համար: Այս խնդիրների լուծումը, ըստ իս, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության, նաև առևտրաարդյունաբերական պալատի, Գործարարների և արդյունաբերողների միության տեսադաշտում է: Բավականին ուշագրավ է նաև ՀՀ արտահանման մեջ հիմնական գործընկեր երկրների տեսակարար կշիռների ներկայացումը: Այսպես, ՌԴ-ը ՀՀ արտահանման մեջ կազմում է 15,1%, Չինաստանը` 2,5%, Գերմանիան` 16,2%, Նիդերլանդները` 7,3%, Իրանը` 4,7%, Վրաստանը` 7,4%, Կանադան` 4,8%, Բուլղարիան` 8,5%, Բելգիան` 6,6%:
Վերոհիշյալ ինը երկրների համապատասխան ցուցանիշները միասին կազմում են ՀՀ արտահանման շուրջ 75%-ը, ընդ որում, Ռուսաստանը և Գերմանիան միասին 31,2%-ը: Կարծում եմ` վերոհիշյալ աշխարհագրությունը նույնպես լուրջ ընդլայնման կարիք ունի: Օրինակ, չնայած Չինաստանի հետ մեր առևտրատնտեսական հարաբերությունների ակտիվացմանը, քննարկվող ցուցանիշը անբավարար է: Նույնը Իրանի դեպքում: Ակնհայտ է, որ մեր ձեռնարկությունների կողմից թողարկվող բազմաթիվ ապրանքների որակական ցուցանիշները նույնպես լուրջ բարելավման կարիք ունեն: Այս տիրույթում, փոքր և միջին ձեռնարկատիրության աջակցման և հետագա զարգացման խնդիրներին ՀՀ-ում կանդրադառնանք հաջորդիվ:
Հեղինակ` Միքայել Մելքումյան
Աղբյուր` http://ejournal.am/
ՉԱՏ
Մուտք
օֆլայն
